Fahriyeler
İsraflara, ihmallere katlanmak yerine ve hatta nice imkanları icraa geçirememekten dolayı fırsat mahrumluklarına tahammül etmek yerine emr, maruf ve maharet serdeden bir hükmi şahsiyet tarifi ve vazı icab-ı hakikattir.
Bir Hükmi Şahsiyet Türü Olarak Fahriye Müessesesi İhdasıTeklifidir
Fahriye Nedir?: Şehre ait mümkünlerden istifade ederek o şehre münhasır nedretleri, açmazları, ziyanları hem bertaraf hem nehiy mesuliyetine, ve yine şehre ait mümkünlerden istifade ederek o şehre dair hizmetleri, cihazlanmaları, tasarrufları hem ibda hem ihya mükellefiyetine hemşehrinin meşveret etmesini, dahil olmasını, fail olmasını temin eden ve nihayette o kudrette kâr gayesi gütmeyerek, emlak iktisab edebilerek, demirbaş ve mal/malzeme tedarik edebilerek içtimai faaliyetler ihdası yahut küşadı azmiyle o şehirde mukim hemşehrilerin vaziyet ettiği ve mezkür icraata hemşehrinin fahri tedahülünü ve devamını mukadder meclislerdir.
Gerekleri: Hal-i hazır herhangi resmi veya hususi hükmi şahsiyetin.. mülki umur, beledi umur, dernek, vakıf, ajans, şirket, kooperatif, siyasi parti, beyne'l-milel teşekkül, kent konseyi vd. şahsiyet türlerinin keyfiyetleri ve hal-i hazır mezkür şahsiyet türlerinden herhangi birinin kaabiliyetleriyle kifayet edilemediği varid olan zaruret, mecburiyet, ihtiyaç meselelerine azmedebilecek bir hükmi şahsiyet vazını ilzam etmektedir bugünkü şehirler. Mezkür şahsiyetlerin vazife sahalarının genişliği ve kesişmeleri yanısıra vazife konularının bir diğerininkine tecavüzü, tekaddümü sık sık zuhur ettiğinden, ve yine aynı sıra nüfus hacmi ile o nüfusun cüzlerinin geniş ve yoğun şehir arazisinin her yerinde her an hareket halinde ve sürekli alakalı bir nitelikte yaşamakta oluşu yüzünden şehir ve hemşehrinin ihtiyaç-istifade dengesi başarılamamaktadır. Bu başarısızlığa ve dolayımındaki israflara, ihmallere katlanmak yerine ve hatta nice imkanları icraa geçirememekten dolayı fırsat mahrumluklarına tahammül etmek yerine emr, maruf ve maharet serdeden bir hükmi şahsiyet tarifi ve vazı icab-ı hakikattir.
Gerçekleri: Hal-i hazır mezkür şahsiyetlerin gerek kanunlarında ve gerek tali mevzuatlarında tayin edilmiş kuruluş işlemleri, işleyiş usülleri, karar yapışları, denetlenişleri şehrin ve şehirlinin hem mevcudiyetinin devinimine hem ihtiyaçlarının hallinin şiddetine müsavi tatbik edilememektedir. Mezkür şahsiyetlerin cihaz ve sermaye temin yolları da şehrin ve şehirlinin hem mevcudiyetinin devinimine hem ihtiyaçlarının hallinin şiddetine müsavi değildir. Mahdut ve alışılmış rutinler dairesinde başarılı olsalar dahi bunların dışına düşen nevzuhur hallere sıklıkla rastgelinen şehirde mezkür şahsiyetlerin kifayetsizlikleri yeni ve yetkin bir fahri müdahillikle ama idare edilişi de yeni bir müesses fahri müdahillikle halledilmek zorunluğu tebarüz etmiştir.
Geçerleri: Mevcut gerçekler muvacehesinde mesela uluslararası kuruluşlar ve onların yeni yeni programları söz konusu olmuştur. Yine mesela büyükşehir kanunu ve mevcudu işbu geçerliklere mebnidir. Yani yeni ve anında efale geçebilir bir konferans, kongre, koordinasyon karakterinde faile ihtiyaç vardır ki bu ihtiyaç, ancak, şehirde mukim hemşehrilerin vaziyet ettiği ve icraata hemşehrinin fahri tedahülünü ve devamını mukadder meclislerle karşılanabilir.
Yerindelikleri: İmecenin bir dernek gibi hantal delegasyona ve dönemi içinde kayıtsızlık sergileyebilen yönetim kurulu bünyesine terkedilmesi kabul edilemeyeceği için ve yine bir imecenin vakıf gibi mutlak müdir sabit kurullar bünyesine terkedilmesi de kabul edilemeyeceği için: Bir derneğin yahut vakfın, pek müessir olsa da bir mevzi meseleyi sahiplendiği görülmüş bir şey değildir. Hakeza yeni şehrin mevzi meseleleri pek ziyadedir ve o meseleler statik kurumlara terkedilmeye hapsedilemez. Şehrin ve hemşehrinin bu türden halli zaruri gailelerine ve başlatılması ve işletilmesi dinamiklik gerektiren faaliyetlerine hem idare hem icraa cihetlerinden tam tetabuk eden ve yönetim kuruluyla değil; her kararı hemen açılabilen "genel meclis"le alınan ve o kararlar uyarınca "iş emanetçileri heyeti" ile çalışan bir hükmi şahsiyet yadsınamaz.
Yeterlikleri: İkametleri ve meşgaleleri birbirlerine uzak şeyler imiş gibi görünse de yeni şehrin imkan ve ihtiyaçları ile insanlarını hal-i hazır hükmi şahsiyetlerin ne işleyişlerine ne kaabiliyetlerine dayanarak seferber etmeye zorlamak yerine hemşehri ve insan tek bir şahsiyettir yaklaşımıyla hızlı, isabetli, mahallinde, vaktinde, samahatle şehrin sakini, şehrine vekalet eden ve nezaret eden bir hükmü şahsiyete yükseltilmelidir.
