Uzayda Yaşayan Bir TÜSİAD Başkanı Var
Başkan oluncaya kadar adını bile duymadığım bir işadamı Simone Kaslowski... Şimdi de aklınca Gri Parti hükümetine vurmak için Tayyip Erdoğan'ın geceyarısı operasyonunun hedefindeki TCMB'yi kullanmış ve "Merkez Bankası bağımsız olmalı" demiş. Türkiye'de Merkez Bankası ne zaman bağımsız oldu ki, bugün olacak?
İslam Gemici - Serbest Gazeteci (Freelance Journalist)
TC kurulduğundan beri teoride bağımsız, pratikte hükümetin emrinden dışarı adım atamayan bir Merkez Bankamız var iken, şimdi Tayyip Erdoğan'a laf sokuşturmak için TCMB'nin bağımsız olmasını gerektiğini söylemek, reisicumhurumuzun vatandaşları kandırmak için söylediği laflara benziyor. Eh, böyle ekonomi idaresine böyle TÜSİAD başkanı dersek yanlış olmaz. Bkz: https://www.sozcu.com.tr/2019/ekonomi/kaslowski-bagimsiz-bir-merkez-bankasina-ihtiyacimiz-var-5219479/
Akparti'den önceki (yaşımın elverdiğince hatırladığım kadarıyla) 1970'li yıllardan bugüne değin Merkez Bankası'nın bağımsız olduğunu hiç görmedim. Her gelen hükümet kendine uygun şekilde davranmayan TCMB başkanını görevden alırdı veya müthiş bir baskı kurarak, istediğini yaptırırdı. Bunun sonucunda da kaç defa "büyük iktisadî buhran" yaşadık. Simone Kaslowski, sanırım Avrupa'dan yeni ithal edilmiş bir işadamı ve yaşı da çok genç ki, bunları bilmiyor. Öyleyse öğrensin: Mösyö Kaslowski, burası Türkiye. Polonya ya da Almanya veya Fransa'ya benzemez.
Ekonomist Fatih Özatay'ın geçen sene bu sıralarda yazdığı "Merkez bankası bağımsızlığı kavramı" makalesinde şu bilgiler var. Bkz: https://www.dunya.com/kose-yazisi/merkez-bankasi-bagimsizligi-kavrami/422002
Özatay “Parasal İktisat: Kuram ve Politika" adlı kitabımın dördüncü baskısının onbirinci bölümünden kısa alıntılar yapacağım" diye başladığı yazısının devamında özetle şunları yazmış:
"Merkez bankası bağımsızlığı kavramını çeşitli düzlemlerde ele alabiliriz. Bir tanesi şu: ‘Araç bağımsızlığı’ ve ‘amaç bağımsızlığı’ ayrımı. Bir diğerinde ‘yasal bağımsızlık’ ile ‘gerçek hayattaki (fiiliyattaki)’ bağımsızlık ayrımına dikkat çekiliyor. ‘Ekonomik bağımsızlık’ tanımı var. ‘Politik bağımsızlık’ tanımı da yapılıyor.
Araç bağımsızlığı merkez bankalarının amaçlarına ulaşmak için ne tür para ve döviz kuru politikası aracı kullanmak istiyorlarsa, onları istedikleri gibi kullanmakta özgür olmaları anlamına geliyor. Merkez bankalarının en önemli araçlarından biri çok kısa vadeli faizler. Politika faizi olarak da adlandırılıyor bu kısa vadeli faiz. Araç bağımsızlığına sahip bir merkez bankasının politika faizi hakkında karar alırken hükümete danışması sözkonusu değil.
Merkez bankası amacını kendisi belirliyorsa amaç bağımsızlığına sahip oluyor. Amaç hükümet tarafından belirleniyorsa, o merkez bankasının amaç bağımsızlığı olmuyor. Öte yandan amaç bağımsızlığının demokratik açıdan uygun olmadığı ileri sürülüyor. Bir merkez bankası amaç bağımsızlığına sahip olmayabilir ama araç bağımsızlığı kazanmış olabilir. Bu bir çelişki değil. Aksine demokratik açıdan bunun daha istenilir bir özellik olduğu ileri sürülüyor."
Sanırım bu konuda TÜSİAD başkanını biraz aydınlatabildim.
