Avrupalı Müslümanların Perspektifinden Dünyadaki Kriz Bölgelerine Bakış

Almanya'da yayımlanmakta olan Perspektif Dergisi'nin Kasım sayısının kapak konusu gündemdeki bir mesele: "Kriz Bölgelerindeki Müslüman Azınlıklara Avrupa'dan Bakmak"

İslam Gemici - Serbest Gazeteci (Freelance Journalist)

Son aylarda dünya üzerindeki Müslüman azınlıklara yönelik artan saldırı ve baskıları gündeme alan Perspektif Dergisi, konunun önemine binaen Müslümanların azınlık olduğu ülkelerin bazılarında yaşanan hadiseleri derleyip toparlamış.

Hatice Çevik imzalı giriş yazısı şöyle:

Dünyada üzerinde yaklaşık 7,44 milyar insan yaşıyor ve bunlardan 1,8 milyar insan İslam dinine mensup. Nüfus oranına göre İslam, dünya üzerinde Hıristiyanlıktan sonra (toplam 2,2 milyar insan) ikinci büyük din. Dünya üzerindeki yedi kıtada Müslümanlar bazı kıtalarda çoğunluğu teşkil ederken, bazı kıtalarda ise azınlık konumunda. Müslümanlar azınlıklar birçok ülkede ise saldırıların, ırkçı ve ayrımcı tutumların hedefinde. Müslümanların azınlığı oluşturduğu ülkelerin bazılarını sizin için sıraladık.

Hindistan

Hindistan nüfusunun % 14,2’si Müslüman. Bu da 172 milyon kişiye tekabül ediyor. Hindistan’da en çok Keşmir şehrinde Müslüman yaşıyor. Keşmir halkının % 70’i Müslüman. Diğer Müslümanların çoğunluk olduğu bölgeler ise Cemmu ve Lakshadweep.

Assam, Batı Bengal ve Kerala’da büyük yoğunlaşma; Uttar Pradeş, Bihar ve Maharastra’da büyük nüfus var. Kast sistemi içerisinde Müslümanlar diğer azınlıklarla beraber en alt kastta yani “Dalıt” olarak adlandırılan sınıf içerisinde yer alıyorlar. Bu nedenle çok fazla hakka sahip olmamakla beraber, kast sistemi içerisinde ekonomik zayıflık ve eğitimsizlik de kalkınamamanın ana sorunlarından. Hindistan’da yaklaşık 16 büyük ve ihtişamlı cami bulunuyor.

Çin

Çin’de % 2’den daha az, yani 20 milyona yakın Müslüman yaşıyor. Sincan olarak adlandırılan bölgede Uygur Türkleri sistematik bir şekilde “eğitim kampları” olarak adlandırılan kamplara alınıyor. Bir milyona yakın Müslüman burada hapishane şartlarında tutuluyor. Çin yönetimi tarafından ilk başlarda inkâr edilen kampların varlığı daha sonraları dünya medyasında yankı buldu. Kamptan kurtulan Müslümanların çoğu Türkiye ya da Kazakistan’a göçüyorlar.
Çin’de 56 farklı etnik grup var. Müslümanlar Budistlerden sonra 3. azınlık grubu konumunda. Ülke genelinde 39.000 cami, 42.000 imam var. Camilerin 25.000’i Sincan bölgesinde.

Tüm Çin Halk Cumhuriyeti vatandaşları bir dine inanma veya inanamama özgürlüğüne sahip. Ayrıca tüm resmî dinler eşit statüye sahip olmakla birlikte ve hepsinin yegâne amacı ulusal birliği desteklemek olmak zorunda. Bütün dinî faaliyetlerin ulusal düzeyde devlet düzenlemesi altında yapılması gerekiyor. Dinî faaliyetlere yönelik dışarıdan gelecek hiçbir müdahale kabul edilmiyor. Dinin eğitim ve siyasetten ayrı tutulması gerekiyor. Hiçbir durumda, kimse tarafından dinin eğitim ve siyaseti etkilemek amacıyla kullanılmasına izin verilmiyor.

Myanmar

Myanmar’da 2017 yılına kadar toplumun % 3,9’unu Müslümanlar oluşturmaktaydı, bu da yaklaşık 1,2 milyon Müslüman’a tekabül ediyordu. Ancak 2017 yılında başlayan katliam sonucu bu sayı % 3,9’dan % 2,3’e geriledi. Ülke nüfusunun 51 milyon olduğu Myanmar’da Müslümanların sayısı 1 milyon 147 bin. Myanmar’da yaşanan katliam sonucu birçok Müslüman Bangladeş’e göç ediyor. Myanmar’da 1982’de kabul edilen yasayla birlikte vatandaşlık haklarını kaybeden Arakanlı Müslümanlar “devletsiz” olarak kaydediliyorlar. Katliamla birlikte yaklaşık 130 bin Arakanlı Müslüman Myanmar’dan kaçmak zorunda kaldı. Birleşmiş Milletler bu insanları “eziyet gören dinî azınlık” olarak kabul etmiş durumda.

Sri Lanka

Sri Lanka birçok dine ev sahipliği yapan bir ülke. Dünya üzerinde inanç çeşitliliği barındırma yönünden 3. sırada yer alıyor. % 70’i Budistlerden oluşan ülkede Müslümanlar küçük bir nüfusu teşkil ediyor. 20,8 milyona sahip olan Sri Lanka’nın % 9,7’si Müslüman. Sri Lanka’da İslam ve Müslüman karşıtı düşmanlık gün geçtikçe artış gösteriyor. 2019 yılının başlarında Müslümanlara ait camiler, evler ve dükkânlar ateşe verildi.

Filipinler

Filipinler küçük-büyük 7 bin adadan oluşuyor ve bu adalarda 110 etnik grup bulunuyor, 170 dil konuşuluyor. Müslümanlar Filipinlerin en büyük etnik yapısı konumunda. 2017 sayımında 103 milyon 724 bin 346 olan ülke nüfusunun 5 milyon 187 bin 717’sini Müslümanlar oluşturuyor. Bu ise toplam nüfusun % 5’ine tekabül ediyor.

Filipinler’de Müslümanlar uzun yıllar devam eden mücadeleleri sonucunda Ocak 2019’da özerk devletlerini kurma hakkı elde ettiler.

Rusya

1991’de Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla başta Çeçenistan olmak üzere Müslümanların çoğunluğa sahip olduğu birçok özerk bölge ile Rusya arasında yaşanan meseleler ve son olarak Kırım’ın ilhakı uzun süre dünyanın gündeminde yeraldı. Rusya’da toplumun % 13-15 yani yaklaşık 19-22 milyonluk kısmını Müslümanlar oluşturuyor. En çok Müslüman Kazan şehrinde yaşıyor. Başkent Moskova ve St. Petersburg’un yanısıra Rusya’nın önde gelen büyük şehirlerinde de önemli oranda Müslüman nüfus var.

Müslümanların nüfusunun son yıllarda hızla artış göstermesi beraberinde bazı endişeleri de getirdi. Özellikle Ortodoks Rusların çoğunluğu oluşturduğu bölgelerde Müslümanlar iş bulmakta bir hayli zorlandıkları için Müslüman kimliklerini saklamayı tercih ediyorlar. Rusya’da Ortodoks kiliselere devletin maddi ve manevi desteği hızla artış gösterirken, camilerin inşaa edilmesi mümkün olduğunca engellenmeye çalışılıyor. Buna rağmen bugün Rusya’da 7000’i aşkın cami mevcut. Bununla beraber ülkenin en kalabalık şehri olan başkent Moskova’da sadece dört caminin bulunması ve ihtiyacın karşılanamaması bazen gerginliklere de sebep oluyor. https://perspektif.eu/2019/11/01/kriz-bolgelerindeki-musluman-azinliklar/

Ekrem Aydın imzalı röportajda da "Doğu Türkistan Müslümanlarının yaşadığı acı ve işkenceler" konusu Dünya Uygur Kongresi Yürütme Kurulu Başkanı Dolkun İsa ile konuşulmuş. https://perspektif.eu/2014/09/01/dogu-turkistan-medyanin-giremedigi-kapali-bir-kutu/

Fuad Bahri'nin detaylı olarak kaleme aldığı yazıda da "Avrupalı Müslümanların, dünyada zulme en çok maruz kalan iki Müslüman azınlık olan Rohingya ve Uygurlar'a gösterdikleri dayanışma örneğinin insanî yardımın ötesine geçememesi hususundaki üzüntü ve sitem dile getiriliyor. Ülke parlamentolarında yeterince temsil edilmeyen Müslüman vatandaşların zayıf kalan siyasi varlığı, Uygur ve Rohingya meselelerinin en yüksek makamlarda neden kurumsal açıdan yankı bulmadığını açıkça ifade ediyor" denilmekte... https://perspektif.eu/2019/11/01/rohingyalar-ve-uygurlar-avrupa-muslumanlarinin-siyasi-gucsuzlugu/

"Filipinlerin Unutulmuş Müslümanları: Morolar ve İstiklâl Mücadelesi" başlıklı yazıda da Süleyman Uygun yine yarım asırdır silahlı ve siyasi savaş veren Filipin Müslümanlarının dramını yazmış. Müslümanların Filipin tarihinde, ülkenin siyasi-sosyo kültürel yapısı üzerinde 14. yüzyıldan itibaren belirleyici bir role sahip olduğu ayrıntılarıyla anlatan yazıyı şu linkten okuyabilirsiniz: https://perspektif.eu/2019/11/01/filipinlerin-unutulmus-muslumanlari-morolar-ve-istiklal-mucadelesi/