Bilim insanları: Açken önemli bir karar almayın

Type:news (Nicepik) BİLİMTags:psikolojiaçlıkkarar almaModern yaşamın koşuşturması içinde bazen yemek yemeye fırsat bulamıyor ya da kilo vermek için bir diyet yapıyor olabilirsiniz. Böyle durumlarda karar verirken iki kez düşünmek isteyebilirsiniz çünkü yeni bir psikoloji araştırması açlığın kararlarımızı önemli ölçüde etkileyebildiğini ortaya koyuyor. Hepimiz aç karnına yiyecek alışverişi yapmanın kötü bir karar olduğunu biliriz ancak İskoçyalı bilim insanlarının gerçekleştirdiği yeni çalışma açlığın yiyeceklerle alakasız kararları da etkilediğini ve gelecekle ilgili önemli kararları aç karnına almak istemeyebileceğinizi gösteriyor. Yeni araştırma açlığın bireyleri sabırsızlaştırarak karar verme sürecini kayda değer ölçüde etkilediğini ve bunun sonucu olarak uzun vadede elde edebilecekleri daha büyük çıkarlar yerine daha kısa sürede elde edecekleri küçük ödüllere yönelme eğilimi yarattığını açığa çıkardı. İskoçya’daki Dundee Üniversitesi’nin Psikoloji bölümünden Dr. Benjamin Vincent’ın tasarladığı deneyde yiyecek, para ve diğer mükafatlarla ilgili sorular, katılımcılara hem karınları tokken hem de 10 saate yakın aç kalmalarının ardından soruldu. Aç kişilerin daha kısa sürede yiyebilecekleri şeylere yönelmeleri şaşırtıcı olmasa da, araştırmacılar açlığın sadece yiyeceklerle ilgili değil, tamamen bağlantısız mükafatlarla alakalı tercihleri de yönlendirdiğini keşfetti. CNBC’de yer alan habere göre bu sonuç, ekonomik ve sosyal kararlarda da “doyumu erteleme” ismi verilen davranışın zorlaştığını gösterdi. Dr. Vincent açlığın kararlarımızı tahmin edemeyeceğimiz yollarla etkileyebileceğine ve dahası fakirlik nedeniyle açlık çeken kişilerin içinde bulundukları duruma yönelik kararlar alabileceğini düşünüyor: İnsanlar açken tercihlerinin uzun vadeden kısa vadeye çarpıcı ölçüde kaydığını gösteren büyük bir etki keşfettik. İnsan davranışının bu boyutundan pazarlamacıların istifade etmesi mümkün. Bu nedenle kararlarımızın açken değişebileceğinin farkında olmalıyız. Dr. Vincent ayrıca, “İnsanlar çoğunlukla açken yiyecek alışverişine gitmemeleri gerektiğini bilir. Çünkü sağlıksız veya frensiz seçimler yapmaları daha mümkündür. Araştırmamız bunun başka tür kararlarda da etkili olabileceğini öne sürüyor” dedi.   ShapeCreated with Sketch. Fotoğraflarla dünyadan haberler Hepsini göster 32 Fotoğraflarla dünyadan haberler 1/32 20 Eylül 2019 - Suriye'nin İdlib kentinin güneyinde bulunan Maaret En Numan sakinleri, Esad ve Rusya güçlerince gerçekleştirilen hava saldırılarının sona erdirilmesi için gösteri düzenledi / Fotoğraf: AFP 2/32 19 Eylül 2019 - Göstericilerin tutuklanmasını protesto eden Rus kadın, "Ben, biz, tüm ülke" yazılı pankartıyla Rusya Cumhurbaşkanlığı Başkanlığının önünde duruyor / Fotoğraf: AFP 3/32 18 Eylül 2019 - Kurtarma ekipleri, Liberya'nın Monrovia kentindeki bir Kuran kursunda çıkan ve 26 öğrenci, 2 eğitmenin ölümüne neden olan yangından cesetleri çıkarıyor / Fotoğraf: AFP 4/32 17 Eylül 2019 - Maske takan bir çellist, Hong Kong'daki şehir üniversitesinde göstericilere destek için düzenlenen konserde / Fotoğraf: AFP 5/32 16 Eylül 2019 - Brezilyalı bir kadın, Amazon ormanlarındaki yangın nedeniyle küle dönen Rio Porda'daki bir araziden geçiyor / Fotoğraf: Reuters 6/32 15 Eylül 2019 - Oyuncak silah taşıyan bir adam, Haiti'deki Port-au-Prince kentinde yakıt sorunu nedeniyle hükümeti protesto etmek için yapılan genel grev sırasında barikatlarla tıkanmış bir caddede yürüyor / Fotoğraf: Reuters 7/32 14 Eylül 2019 - İtalyan sahil güvenlik güçleri tarafından kurtarılan göçmenler Malta Valletta'daki Marsamxett Limanı'ndaki karaya çıkarılıyor / Fotoğraf: Reuters 8/32 13 Eylül 2019 - Myanmar'daki baskı ve şiddetten kaçan aileler Bangladeş'in Ukia bölgesindeki Kutupalong Mülteci Kampı'nda kalıyor. Myanmarlı bir çocuk, derme çatma bir evde dışarıyı izliyor / Fotoğraf: AFP 9/32 12 Eylül 2019 - Suudi Arabistan'ın Katif bölgesinde yaşayan Şii Müslümanlar, Aşure günününde yas tuttu / Fotoğraf: AFP 10/32 11 Eylül 2019 - ABD'nin New York eyaletinde bulunan Manhattan bölgesinde, 11 Eylül saldırılarının yıl dönümü dolayısıyla yıkılan ikiz kuleleri temsilen gökyüzüne doğru ışık yansıtıldı / Fotoğraf: AP 11/32 10 Eylül 2019 - Keşmirliler, protestolar sırasında Hint güvenlik güçleri tarafından öldürülen Adil Magray'ın cenazesinde ağlıyor. Hindistan’ın Cammu Keşmir’i yarı-özerk statüden çıkarmış, bölgede sokağa çıkma ve iletişim yasağı başlatılmıştı. / Fotoğraf: AP 12/32 9 Eylül 2019 - Katolik Kilisesi'nin ruhani lideri Papa Franciscus, Papaz Pedro Opeka ile birlikte Madagaskar'ın Antananarivo bölgesinde yaşayan Akamasoa topluluğu ile bir etkinliğe katıldı / Fotoğraf: Reuters 13/32 8 Eylül 2019 - Endonezya'nın Bandar Lampung eyaletinde bulunan Sukaraja kentinde denizde bulunan atıklar sahile vurdu. Görüntüler, deniz kirliliğini gözler önüne serdi / Fotoğraf: AFP 14/32 7 Eylül 2019 - Hong Kong'daki ABD Büyükelçiliği'ne ABD bayraklarıyla yürüyen göstericiler, Trump'tan kendilerini "özgürleştirmesi" için yardım talep etti / Fotoğraf: AFP 15/32 6 Eylül 2019 - 24 yaşındaki Afganistanlı tasarımcı, başkent Kabil’deki ofisinde çalışıyor. ABD ile Taliban arasındaki görüşmeler, örgütün baskıcı politikasını kırmaya çalışırken, Afgan kadınlar kazanımlarının tehdit altında olmasından kaygılı / Fotoğraf: AFP 16/32 5 Eylül 2019 - Japonya'nın Yokohama bölgesinde bir kamyon, demir yolu geçidinde trenle çarpıştı. Kazada en az 30 kişi yaralandı / Fotoğraf: AFP 17/32 4 Eylül 2019 - Brezilyalı matador, Amazon ormanları yakınlarında bulunan Monte Negro şehrindeki bir festivalde bindiği boğanın üzerinde kontrolünü sağlamaya çalışıyor / Fotoğraf: AFP 18/32 3 Eylül 2019 - Herat eyaletindeki Afganistanlı çocuklar, hurdalıktan aldıkları lastiklerle oynuyor / Fotoğraf: AFP 19/32 2 Eylül 2019 - Madagaskar Antananarivo'da yoksul bir aile, çöp şehrinden topladıkları malzemeleri çuvallarla taşıyor / Fotoğraf: Reuters 20/32 1 Eylül 2019 - Formula 2’nin 2019 Belçika Gran Prix’inde yaşanan kazada hayatını kaybeden 22 yaşındaki Anthoine Hubert’in parçalara ayrılan aracı vinç aracılığıyla kaldırılıyor / Fotoğraf: AFP 21/32 31 Ağustos 2019 - İsrail askeri, Batı Şeria'da gösteri düzenleyen Filistinliler ile İsrail askerleri arasında yaşanan çatışmayı cep telefonuyla kaydediyor / Fotoğraf: AFP 22/32 30 Ağustos 2019 - IŞİD'in 2014 yılında Irak'ın Musul kentini ele geçirdiği dönemde yerlerinden olan Iraklılar, Hamam El-Alil'deki mülteci kampından gruplar halinde yaşadıkları topraklara geri gönderiliyor / Fotoğraf: AFP 23/32 29 Ağustos 2019 - Gazze'de amatör ligde mücadele eden Filistinli ampüte futbol takımı maç öncesi antrenman yapıyor / Fotoğraf: AFP 24/32 28 Ağustos 2019 - İspanya'nın Bunol kentinde "Tomatino" olarak bilinen domates festivali büyük bir katılımla gerçekleşti. Dünyanın en büyük yemek savaşı olarak kaydedilen festivale birçok ülkeden kişi katıldı / Fotoğraf: AFP 25/32 27 Ağustos 2019 - Tayland Kralı Maha Vajiralongkorn'un 34 yaşındaki "resmi sevgilisi" Sineenat Wongvajirapakdi fotoğrafları resmi sitede paylaşıldı. Paylaşımın ardından sitede uzun süre çökme yaşandı / Fotoğraf: Tayland Kraliyet Resmi Sitesi 26/32 26 Ağustos 2019 - Meksika’nın Guadalajara eyaletinde 882 dansçı Mariachi müziği eşliğinde Meksika halk dansını yaparak Guiness Dünya Rekoru’nu kırmaya çalıştı / Fotoğraf: AFP 27/32 25 Ağustos 2019 - İtalya Başbakanı Guiseppe Conte, Japonya Başbakanı Shinzo Abe, Avrupa Konseyi Başkanı Donald Tusk, ABD Başkanı Donald Trump, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, İngiltere Başbakanı Boris Johnson, Almanya Başbakanı Angela Merkel ve Kanada Başbakanı Justin Trudeau, Fransa’daki G7 Zirvesi’nde bir araya geldi / Fotoğraf: AFP 28/32 24 Ağustos 2019 - Brezilya'da Ulusal Uzay Araştırmaları Enstitüsü'nün uydu görüntülerinden elde ettiği verilere göre bu yıl içinde yarısından fazlası Amazon bölgesinde olmak üzere 72 binden fazla orman yangını çıktı / Fotoğraf: Reuters 29/32 23 Ağustos 2019 - Hindistan'ın Mumbai eyaletindeki bir festivalde Hindular tarafından tanrı olduğuna inanılan Lord Krishna ve Lord Shiva gibi süslenen Hint öğrenciler / Fotoğraf: AFP 30/32 22 Ağustos 2019 - Çin'de evlenmek üzere olan çiftler, fotoğraf çekimi için Angkor-Wat Tapınağı temalı bir stüdyoda hatıra fotoğrafı çekiliyor. Çin'de düğün fotoğrafçılığı endüstrisi son yıllarda yükseliyor. Özellikle egzotik temalı stüdyolar çiftler tarafından tercih ediliyor / Fotoğraf: AFP 31/32 21 Ağustos 2019 - Hindistan'ın Allahabad bölgesinde sağanak yağmur sonrası sular altında kalan Bade Hanuman tapınağında yüzen bir Hint / Fotoğraf: AFP 32/32 20 Ağustos 2019 - Bulgaristan'da kendilerine Beyaz Kardeşler diyen dini örgüt, Babreka gölünün yanında bulunan Rila Dağı'nda dini ayin yaparken görüntülendi / Fotoğraf: AFP   Dr. Vincent araştırma sonucunu bir pansiyonda kalmakla ev almak için kredi çekmek arasındaki farka benzeterek açıkladı. Eğer açsanız gelecek için daha fazla zaman ve harcama gerektiren ancak muhtemelen daha fazla umut vadeden bir seçenek yerine “anında haz” getirecek bir karara öncelik verebilirsiniz. Yani bu örnek için ödemeyi günlük yaptığınız ve tek seferde daha az para ödediğiniz pansiyonu tercih edebilirsiniz. Bu çalışma psikoloji ve davranışsal ekonomi (alanlarının) karar vermeyi etkileyen etkenleri haritalandırmak için gösterdiği daha büyük bir çabanın içinde yer alıyor. İnsanların açlığın etkilerini öngörmesi ve azaltmasına imkan tanıyabilir. Dr. Vincent ve hakemli bilim dergisi Psychonomic Bulletin & Review’da yayımlanan makalenin diğer yazarı olan eski öğrencisi Jordan Skrynka, 50 katılımcıya önce normal beslenme düzenlerini sürdürdükleri ve ardından gün içinde hiçbir şey yemeyerek 10 saate yakın aç kaldıkları iki ayrı gün sorular yöneltti. Üç ayrı farazi mükafat şekli (yiyecek, para ve internetten müzik indirmek) içinde aç kişiler uzun süre sonra elde edebilecekleri daha büyük ödüller yerine, daha küçük ama kısa vadede elde edebileceklerini seçti. Araştırmacılar katılımcılara uzun vadede iki katına çıkacak ödüller önerdiklerini ancak tokken 35 gün beklemeyi tercih edenlerin, açken sadece 3 gün içinde alacakları küçük ödülü seçtiğini belirtiyor. Araştırma çocuklara anında alabilecekleri bir marşmelov veya eğer sabrederlerse 15 dakika bekleyerek iki tane marşmelov alabilecekleri ünlü psikoloji deneyiyle temellendiriliyor. Marşmelov deneyinde çocukların yaklaşık üçte ikisi beklemek yerine anında alabilecekleri tek şekerlemeyi tercih etmişti ve daha büyük ödül için doyumu erteleyen üçte birlik kesime göre daha “dürtüsel” olarak sınıflandırılmışlardı. Yeni araştırma çerçevesinde bakıldığında açlık insanları, açlıklarını gidermeye hiçbir etkisi olmayan kararlarda bile daha dürtüsel davranmaya itiyor. Dr. Vincent konuyla ilgili şunları ekliyor: Çocukların kahvaltı yapmadan okullarına gittiğini duyuyoruz, çoğu insan kalori alımını sınırlandıran diyetler uyguluyor ve pek çok kişi dinsel amaçlar için oruç tutuyor. Açlık çok yaygın ve bu nedenle tercihlerimiz ve kararlarımızı aşikar olmayan yollarla nasıl etkilediğini kavramak önemli.   Independent Türkçe için derleyen: Umut Can Yıldız subtitle:Psikoloji alanındaki yeni çalışmaya göre karnınız açken herhangi bir konuda karar almanız gerekiyorsa daha dikkatli olmalısınızpublication date:Cumartesi, Eylül 21, 2019 - 12:00