Elektriğe zam kaynak aktarma operasyonuna dönüştü.

"Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı" mı "Enerji ve Kaynak Aktarma Bakanlığı" mı hangisi acaba?

Elektriğe zam kaynak aktarma operasyonuna dönüştü
KAYNAK AKTARMA BAKANLIĞI

Elektrik birim fiyatlarına 1 Ekimden geçerli olmak üzere %5 zam yapıldı. Kayıp/Kaçak ve PSH’ya (Perakende Satış Hizmet Bedeli)’ne yapılan %40’a yakın zamlarla birlikte fatura dibine yansıması %9’u aşan bir zam gelmiş oldu.  

Enerji Piyasası Denetleme Kurulu (EPDK) 3’er aylık dönemlerde tarife içi değişikliğe giderek fiyatlarla oynuyor ancak bu değişimler üst üste gelen seçimler nedeniyle tüketiciye zam olarak yansıtılmıyordu. Kuraklığın sonucu olarak barajların boşalması, doların ve doğalgaz fiyatlarının yükselmesi gibi tepki çekmeyecek gerekçelerle bu dönem zam tarife dışına taşarak tüketiciye yansıdı.

Faturamız aslında 10 kalemden oluşur ve aktif enerji bunun yarısını teşkil eder. Aktif enerji gerçekte elektrik saatinden geçen yani tükettiğimiz elektriktir. Geri kalan yarısı ise buna eklenen 9 kalem masraftan oluşur. Bu kalemler için de aktif enerjiye oranı %23 ile Kayıp/Kaçak, %13 payla Dağıtım ve %13 payla İletim bedelleri ve %4 payla PSH bedelleri ağırlık teşkil eder. Bunların toplamı üzerine  %1 Enerji, %2 TRT, %5 Belediye fonları  eklenmektedir. Bu fonlar esasen bir vergi olmasına rağmen üzerine eklenen %18 KDV ile verginin de vergisi alınarak nihai fiyata ulaşılmaktadır. Yeri gelmişken söyleyelim verginin vergisinden geçtik, Kayıp/Kaçağın bile üzerine fon yüklenmekte ve vergileri alınmaktadır.

Gerçekte tükettiğimiz aktif enerji fiyatını hesaplamak basit, vergiler de kanunla alınıyor ancak Kayıp/Kaçak, Dağıtım, İletim ve PSH bedelleri kurul kararı ile belirlenmekte ve dağıtım şirketlerinden temin veriler esas alınmaktadır. Yani “ciğerin emanet edilmesi” söz konudur. Bu konuda EPDK’ya ve Dağıtım Şirketlerine ne derecede güvenebiliriz!.. Örneğin aktif enerji fiyatının bu günkü fiyatla yaklaşık aynı olduğu Temmuz 2012 tarihinde aktif enerjiye oranı %13 olan Kayıp/Kaçak ne oldu da 2 yıl içerisinde %80 arttı. Yada dağıtım şirketleri bu süreçte tüketiciye nasıl bir ekstra hizmet sundular ki aynı dönemde PSH bedeli %120 arttı. EPDK tüm bu sorulara cevap vermek zorundadır.

Eğer tarife hesaplamalarında hata vardı düzelttik deniliyorsa bu çok daha vahim bir durum. Özelleştirme ihaleleri tam da yeni bitmişken işi alan firmalar lehine bir takım düzenlemelere gidilmesi ister istemez akıllara bir çok soru işaretini getiriyor. Bu bedellerin ihaleden sonra ihaleyi alan şirket lehine revize edilerek dağıtım şirketlerine “kıyak” yapılacağı bilinseydi belki daha fazla şirket ihaleye girecek ve daha yüksek bedeller ile devir alınacaktı. Devletin kasasına daha fazla para girecekti.   

Elektrik vazgeçilemez en temel ihtiyaçlarımızdan birisidir ve kamu hizmetidir. Kamu hizmetlerine yapılacak zamların tek gerekçesi ise maliyetler olabilir. Halbuki bu yapılan zamdan ziyade dağıtım şirketlerine kaynak aktarma operasyonudur. Zammın bu yönden de   sorgulanması gerekir.

Mustafa DİNÇ

01.10.2014

Yazarın Diğer Yazıları